Haarsieraden in Våmhus

Våmhus was een van de bestemmingen die op mijn lijstje van te bezoeken plaatsen stond. Wij waren er vorig jaar doorheen gereden, op weg van Orsa naar Mora, maar toen wist ik nog niet dat daar een bijzonder handwerk te zien was. De locatie die ik  nu wilde bezoeken was een klein winkeltje "Myrans Hemslojd". Het hemslöjd winkeltje had ik vorig jaar wel gezien, maar veel plaatsen in Zweden hebben zo'n winkel en het is ondoenlijk om iedere keer te stoppen. Dit jaar gingen we terug naar Våmhus. Deze keer reden we in tegengestelde richting, van Mora naar Orsa.

Tegen half één stapten we het hemslöjd winkeltje in Våmhus binnen. In het portaaltje zag ik al datgene waar mijn belangstelling naar uitging. Sieraden gemaakt van haar. Het portaaltje was een museumpje, met foto's, informatie en haarsieraden.

Toen de eigenaar, Erik Svensson, vanuit de woning in de winkel kwam, vertelde ik meteen dat ik op internet gelezen had over haarwerk dat in Våmhus wordt gemaakt. Vanaf het begin van de 19e eeuw tot begin 20e eeuw reisden jonge vrouwen uit Våmhus en Bonäs naar Noord Europese landen om haarsieraden te maken voor opdrachtgevers. Zij werden hårkullor genoemd.

Toen deze haarsieraden later uit de mode raakten kreeg het haarwerk minder aandacht en zou de kennis van dit handwerk verloren gegaan zijn. In de jaren vijftig van de 20e eeuw kwam haarwerk opnieuw in de belangstelling in Våmhus en werd dit handwerk doorgegeven aan een volgende generatie vrouwen. Een van de vrouwen die daar voor zorgde was Ada Ryttar. Van haar staat er een standbeeld in Våmhus als symbool voor de vele hårkullor.

Joanna Svensson, echtgenote van Erik Svensson, heeft het haarwerk destijds van Ada Ryttar geleerd. Zij geeft zelf al weer vele jaren les. Zo zijn er in Våmhus weer vele jonge vrouwen die haarsieraden kunnen maken. Helaas stond Joanna net op het punt om naar een afspraak te gaan, toch wilde ze snel even laten zien hoe het in z'n werk gaat.

Een strengetje bestaat uit 25 haren. Door de gewichtjes hangen de strengetjes strak. Verder heeft het wat weg van kantklossen. Vroeger werd er veel paardenhaar gebruikt, later ook mensenhaar.

Joanna's man vertelde nog uitgebreid verder over de geschiedenis van Våmhus en de haarsieraden. Hij haalde een prachtige horlogeketting van hem tevoorschijn die door Ada Ryttar gemaakt was.

Helaas was VÅMHUS GAMMELGÅRD nog gesloten. Daar zijn in de zomer veel haarsieraden te zien, o.a. deze bijzondere bruidskroon. Er worden dan ook haarwerk demonstraties gegeven.

Erik Svensson maakt zelf prachtige berkenhouten manden. Helaas heb ik daar helemaal geen foto's van gemaakt. Op sommige foto's is er een glimp van te zien.

Informatie: http://www.myranshemslojd.nu/en/Welcome.html